2019 Yılı Bitki Sağlığı Uygulama Programı gereğince uygulanan Zeytin Entegre Mücadele Projesi kapsamında Bilecik İl Tarım Müdürlüğü teknik personelince örnekleme ve kontrol yöntemleri kullanılarak Zeytin Bahçeleri gezilmektedir. Zeytin bahçelerinde pek çok zararlı, hastalık ve yararlı tür bulunmaktadır.
Bu zararlı ve yararlıların yıl içindeki popülasyon değişimleri ile zararlı türlerin ekonomik zarar eşiklerine, hastalık için ise mücadeleye başlama zamanlarının belirlenebilmesi için 1-2 haftada bir yada daha sık aralıklarla periyodik sayım ve kontroller yapılmaktadır.
Kontroller sonrasında Türkiye’nin hemen hemen tüm zeytin yetiştiriciliğinin yapıldığı bölgelerinde görülen zeytinin ana zararlısı konumunda olan zeytin sineği (Bactrocera oleae )’ ne rastlanmıştır. Zeytin tanesine zarar veren sineğin larvası, meyve etinde galeriler açarak beslenir ve özellikle salamuralık çeşitlerin salamuralık özelliklerini azaltarak ve yağlık çeşitlerde ise asit oranının yükselmesine sebep olarak ekonomik kayıplara yol açar. Bilecik İlinde bu yıl sofralık ve yağlık çeşitlerde ekonomik kayıplara neden olmaması için bu zararlı ile mücadele de Kültürel önlem, Biyoteknik Mücadele (Kitlesel Tuzaklama) veya Kimyasal mücadele yapmak gerekmektedir.
Zeytin sineği yaşayışı ve zarar verme şekli
Zeytin sineği, çoğunlukla kışı toprağın 2-5 cm derinliğinde pupa halinde veya zeytinlik ve fundalıklarda ergin halinde geçirir. “Erginler, toprak sıcaklığının 10 santigrat dereceyi bulmasından itibaren, ender olarak nisan başlarında, genel olarak hazirandan itibaren topraktan çıkmaya başlarlar. Meyvelerin yumurta konulmaya elverişli hale gelmeye başladığı haziran sonlarında çiftleşen dişiler, öncelikle iri, parlak ve yağlanmaya başlamış zeytin meyvelerine yumurtasını, yumurta koyma borusu ile açmış olduğu v şeklindeki yarığa bırakır. Bir dişi, bir zeytin meyvesine ancak tek bir yumurta bırakabilir.
Yoğunluğun yüksek olduğu yerlerde bir zeytin meyvesine farklı dişiler 7-9 adet yumurta bırakılabilir. Yumurta konan yer bir gün sonra koyu kahverengine dönüşür, buna “vuruk” denir. Bir dişi 200-250 yumurta koyabilir. Yumurtadan çıkan larva meyve etinde galeriler açarak beslenir. Üç larva dönemini tamamlayarak olgun larva haline gelir. Olgun larva meyvenin yüzeyine gelir, meyve zarını kemirerek inceltir, 2-3 mm geri çekilerek pupa olur ve daha sonra buradan ergin çıkar. Son döl larvaları, toprakta pupa olurlar. Zeytin sineği meyvelerin çürüyerek dökülmesine, zeytinyağı miktarının azalmasına, kısmen de yağda asitliğin yükselmesine neden olur. Özellikle sofralık zeytinlerde, zararı daha büyük önem taşımaktadır.
Zeytin Sineği Mücadelesi
Kış aylarında toprağın sürülmesi gereklidir. Ayrıca zarar periyotu boyunca 3-4 günde bir, kurtlu zeytinlerin toplanarak zeytinlikten uzaklaştırılması gerekmektedir. Zeytin sineğinin sonbahardaki yoğun zararını önlemek için erken hasat yapılmalıdır. Biyoteknik Mücadele, Kitlesel tuzaklama metodu ile yapılan mücadele de Zeytin sineğine karşı başarılı sonuçlar alınmıştır. Zeytin sineği ergin sayısında artış görülmesi halinde ilaçlamaya geçilmelidir.
Zeytin Sineği Mücadele Yöntemleri
Biyoteknolojik Mücadele
Kitlesel tuzaklama metodu kullanılarak zeytin sineği popülasyonunun yüksek olmadığı alanlarda ( en az 5 ha.) zeytin sineği ile başarılı bir şekilde mücadele etmek mümkün olmaktadır. (Deltamethrin + Amonyum bikarbonat + Feromon kapsül içeren tuzaklar orta büyüklükteki ve yeknesak bahçelerde 1 tuzak/2 ağaç; diğerlerinde ise 1 tuzak/ 1 ağaç gelecek şekilde asılmalıdır.) Bu amaç için Bakanlıkça ruhsatlandırılmış tuzak tipi kullanılmalıdır.
Kimyasal Mücadele
İlaçlama Zamanının Tespiti
Ergin çıkış zamanları iklim, toprak karakteri, çeşit v.b. etkenlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bölge farklılıkları dikkate alınarak, meyvelerin yumurta koyma olgunluğuna geldiği dönemde vuruk sayımları yapılarak, yeterli vuruk ve tuzaklarda yakalanan Zeytin sineği ergin sayısında artış görülmesi halinde ilaçlamaya geçilmelidir.
