Bilecik’te yüksek lisans tezi kapsamında, doğal taşların kesiminde kullanılan elmas kesici uçların performansını artırması ve ömrünü uzatması amaçlanan yöntemin denemelerinden başarılı sonuç alındı.
Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi (BŞEÜ) Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Harun Mindivan’ın yürütücülüğünde, “Elmas Kaplama Bileşiminin Doğal Taş Üretiminde Kullanılan Vakum Sert Lehimlenmiş Karot Delicilerinin Mikroyapı ve Mekanik Özellikleri Üzerine Etkisi” konulu tez çalışması başlatıldı.
Yüksek lisans öğrencisi Fatih Uğur’un tezi için hazırlanan projeye, İstanbul, Bilecik ve Afyonkarahisar’da üretim tesisleri bulunan Hartek firması da ortak oldu.
Proje ekibi, maddi değeri yüksek olan ve ithal edilen elmas kesici uçlarda bulunan elmas yüzeye özel bir kaplama uyguladı.
Elektroliz ve kaplama sonucunda, kaplamasız bir elmas kesici uçla 21 kez yapılan delme işlemi, bu yöntem sayesinde 40’a çıkarıldı.
– “Teknolojik bir avantaj sağlamak istiyoruz”
Prof. Dr. Harun Mindivan, lisansüstü tezin sonuçlanması ve patent alınması durumunda elmas kesici uç sektörüne maliyet anlamında katkı sağlanacağını söyledi.
Doğal taşlara kesme, delme, parlatma gibi birçok talaşlı imalat yöntemlerinin uygulandığını belirten Mindivan, “Özellikle doğal taş sektöründe karot sondajı, tel kesme yönteminde kullanılan tellerin geçeceği deliklerin açılması ve desen gibi işlemler delme ile yapılmaktadır. Delme işlemlerini elmas kesici uçlarla yapmaktayız. Elmas kesici uçlar da metal matris-elmas kompozit malzemelerden oluşmaktadır. Bu elmas kesici uçlar geleneksel toz metalürjisi yöntemi ile üretilmektedir.” diye konuştu.
Mindivan, sinterleme teknolojisi yöntemiyle üretimi mümkün olmayan elmas kesici uçların, elektroliz ve kaplama teknolojisiyle imal edilebildiğini aktardı.
Bu teknoloji sayesinde katmanlı, özel yapıları, ayrıca metalik malzemeleri kesme ve delmenin de mümkün olduğunu bildiren Mindivan, şöyle devam etti:
“Doğal taş sektöründe özellikle kesilecek taşın sertliği ve aşındırıcılığına bağlı olarak bizim kullanmış olduğumuz elmas kesici uçlarda karbür yapıcı metalleri tercih ettik. Bu sayede hem metal matrisle hem de elmas arasında mekanik ve kimyasal bağın güçlenmesini sağladık. Bu lisansüstü tez çalışmasında kesme performansının artırılmasını, daha yüksek kesme hızlarında bu süreci gerçekleştirmeyi amaçlıyoruz. Teknolojik bir avantaj sağlamak istiyoruz. İmalat sektöründe istenen düşük maliyet ve yüksek performans arayışı bu çalışmanın temelini oluşturuyor.”
– Daha az maliyetle daha fazla üretim
Sektörde maliyetin önemli olduğunu anlatan Mindivan, Bilecik gibi mermer ocaklarının yoğun olduğu bölgelerde elmas kesici uçların ömrünün artırılması ile daha az maliyetle daha fazla üretim yapmanın önemine dikkati çekti.
Bu projede, 1992’den bu yana doğal taş, inşaat ve metal sektörlerine elmaslı kesme işleme alet ve ekipmanları üreten firmadan destek aldıklarını dile getiren Mindivan, başvuru için hazırladıkları patent sürecinin kısa sürede tamamlanmasını beklediklerini sözlerine ekledi.
Yüksek lisans öğrencisi Fatih Uğur ise tezini, sektörde imalat mühendisi olarak çalıştığı dönemlerde kullanılan takım uçlarının aşınmasından kaynaklı problemleri gidermek için belirlediğini ifade etti.
Uğur, sektördeki en pahalı ve en yaygın kullanılan kesici takımlardan olan elmas kesici uçlar için literatürde doğal taşları kesme ve delme işlemlerinde ortaya çıkan maliyet-performans analizinin iyi yapılması gerektiği düşüncesinden hareketle, Prof. Dr. Mindivan’la bu alanda araştırmalar yapmaya başladıklarını bildirdi.
Ön çalışmalar sonucunda krom kaplı elmas kesici ucun aşınma kaybının en az olduğunu ve kullanım ömrünün arttığını tespit ettiklerini aktaran Uğur, “Kullanım ömrünün artmasından kaynaklı zaman ve maliyet açısından teknolojik avantaj sunduğunu da gördük. Tez çalışmalarım süresince bizi destekleyen Hartek firmasına ve Ar-Ge Departmanı Direktörü Dr. Berrak Bulut’a teşekkür ederiz.” dedi.
Kurucu Rektör Prof. Dr. Azmi Özcan Hocamızdan yadigar bu güzel okul (@BSEUniversitesi); nesli hür, irfanı hür nitelikli genç mühendis ve akademisyenlerin yetişmesine öncülük eder.